2021 yılı adeta dil standartları yılıdır. Bu yıl beş yeni standardın oylamaya sunulması planlanıyor. Bu makalede hepsini listeleyip, her biri için kısaca genel bir bakış sunmaktayız.
ASTM WK47362 (F2575-14 revizyonları) — Dil Çevirisi İçin Standart Uygulama
Çeviri alanında farklı bilgi düzeylerine sahip ilgili taraflar tarafından kullanılmak üzere tasarlanan F2575, Prodüksiyon Öncesi, Üretim ve Prodüksiyon Sonrası aşamalarıyla ilgili faktörleri belirleyerek çeviri projeleri için en iyi uygulamaları belirtmektedir. Bu standart, belirli çeviri kalitesi ölçütleri sağlamadan profesyonel çeviri hizmetlerinde yer alan süreçleri ele almaktadır. Hem gizli hem de açık çeviriyi, lokalizasyonu ve transkreasyonu kapsamaktadır.
ASTM WK46396 — Analitik Çeviri Kalite Değerlendirmesi için Standart Uygulama
Analitik Çeviri Kalite Değerlendirmesi için Standart Uygulama, Çok Boyutlu Kalite Ölçütlerinin (MQM) güncellenmiş ve hazır standart sürümüdür.
Geçmişteki analitik hata tabanlı TQE sistemlerine dayanır ve uygulamayı prensipli bir çerçeve üzerine kurar. MQM tabanlı bir kalite ölçütünün nasıl ayarlanacağını açıklar. Çeviri değerlendirme metinlerinde tanımlanan, açıklamalı olan ve sektör tarafından kabul edilen kalite ölçütlerinin hesaplanmasının temelini oluşturan hataların niteliklerini açıklar.
MQM prosedürü, değerlendirme metni seçimi, hata açıklaması, hata derleme, kalite analizi ve kalite derecelendirmesi olmak üzere beş ardışık değerlendirme aşamasını kapsar. Standart, MQM uygulamalarının dayandığı değerlendirme araçları ve veri formatlarının bir açıklaması ile sona ermektedir.
ASTM WK54884 (“HQuest”) — Çeviri için Bütünsel Kalite Değerlendirme Sistemleri
Bu uygulama, nitelikli bir değerlendiricinin genel izlenimine dayalı olarak çeviri kalitesini değerlendirmek için bir metodoloji tanımlar.
Kalite değerlendirmesine bütünsel yaklaşımda bulunur, uyum biçimleri (biçimsel, mantıksal, metinsel, vb.), tutarlılık, biçimsel tutarlılık, dilsel yoğunluk vb. gibi kategorilere bütünsel yaklaşımda bulunur.
Bütünsel değerlendirme, belirli önemli senaryolarda çeviri kalitesi değerlendirmesinin tek yöntemidir. Genel olarak bütünsel değerlendirmeler sezgisel olarak kabul edilir ve dil sektöründe yaygın olarak uygulanır. Çevirmenler, editörler ve yazarlar rutin olarak sezgisel bütünsel değerlendirmeler yaparlar.
ISO 5060 — Çeviri Hizmetleri – Çeviri Çıktılarının Değerlendirilmesi
Bu belge, insan çevirisinin, düzenlenmemiş makine çevirisinin ve sonradan düzenlenmiş makine çevirisinin değerlendirilmesi için yönergeler ve öneriler sağlar. Odak noktası, hata kategorilerini ve bir hata puanı oluşturmak için yapılandırılmış noktaları kullanan analitik bir çeviri değerlendirme yöntemine dayanmaktadır.
Bu belge, TSP’ler, bireysel çevirmenler, çeviri şirketleri veya ev içi çeviri hizmetleri gibi çeviri hizmeti sağlayıcıları, müşterileri ve çeviri/dil sektöründeki diğer ilgili taraflar tarafından kullanılmak üzere tasarlanmıştır.
ISO 11669 – Çeviri projeleri – Genel Rehberlik
Bu standart, ISO TS 11669:2012’nin gözden geçirilmiş ve güncellenmiş halidir. Bir çeviri projesinin tüm aşamaları için en iyi uygulamaları bulma konusunda rehberlik sağlar.
Temel amacı, projede yer alan taraflar arasındaki iletişimi geliştirerek verimliliği ve kaliteyi sağlamaktır. Çeviri hizmeti sağlayıcılarının seçimi ve iş akışı süreçlerinin seçimi için temel oluşturan ihtiyaç analizi ve risk değerlendirmesine ilişkin rehberlik de dahil olmak üzere yapılandırılmış proje özelliklerinin geliştirilmesine odaklanılır.
Standart, öncelikle bir çeviri hizmeti talep eden kişilere yöneliktir ancak aynı zamanda bireysel çevirmenler veya aracılar olarak hareket edenler yani hizmeti sağlayanlar ve ortaya çıkan çeviri ürününden yararlananlar için de geçerlidir.
Standart, çevirmenleri eğiten kurumlar için de yararlıdır. Diğer uluslararası, bölgesel veya ulusal standartlarla rekabet etmeyi amaçlamaz, bunları tamamlamayı amaçlar. Son olarak, çeviri alanındaki farklı ISO standartlarının birbirine nasıl uyduğu ve nasıl kullanılabileceği konusunda rehberlik sağlar.