Günümüzde farklı diller arası etkili iletişimin sağlanması her zamankinden daha fazla önem kazanmıştır. Çok uluslu şirketler, özel ve resmî kurum ve kuruluşlar ile bireyler için çeviri sanatı yalnızca bir metni bir dilden başka bir dile dönüştürmeyi değil, iletilmek istenen mesajların esas amacını ve kültürel nüansları koruyarak hedef kitleye doğru hitap etmesini güvence altına almayı ifade etmektedir. Tam da bu noktada profesyonel dil hizmeti sağlayıcıları ve yetkin çevirmen ve editör ekipleri devreye girmektedir.

Bu yazımızda uzman ekiplerimizin çeviri ve yerelleştirme sürecinde oynadığı kritik rolü kapsamlı bir şekilde ele alacağız. Çevirisi yapılacak kaynak metin hakkında müşteri tarafından bizimle iletişime geçildiği andan, müşteriye teslim edilen nihai ürüne kadar ekiplerin bilgi birikimi, deneyimi ve uzmanlığı ile ayrıca bilgisayar destekli çeviri (BDÇ) programları, makine çevirisi, yapay zekâ dâhil olmak üzere, çeviri teknolojilerinin kullanımı ve kaynak metnin tüm boyutlarıyla değerlendirilerek ayrıntılarda gizli olan doğru seçimlerin yapılması, doğru kararların alınması ile karmaşık dilsel iletişim sorunlarının nasıl açık, anlaşılır ve hedef dil ve kültüre uygun hale getirilmiş içeriklere evrildiğini keşfedeceğiz. İster dünya genelinde yeni pazarlara açılmayı hedefleyen bir şirket olun, isterseniz doğru ve incelikli çeviri metinlerine ihtiyaç duyan bir birey olun, profesyonel bir dil hizmeti sağlayıcısı ve uzman ekibinin çeviri ve yerelleştirme sürecine katkılarını anlamak, dil ve kültürler arası etkili iletişime giden yolu aydınlatacaktır.

Başarılı ve etkili bir çeviri sürecinin adımlarını oluşturan ve mesajınızın yalnızca hedef kitleye ulaşmakla kalmayıp aynı zamanda hedef kitleye hitap etmesini güvenceye alan, çevirinin mutfağına, sahne arkasına genel bir bakış sunan ortak çalışmaların altında yatan başlıca unsurlara gelin birlikte daha yakından bakalım.

16 Adımdan Oluşan “Adım Adım Çeviri” Süreci Nasıl İlerler?

Müşterilerin destek almayı talep ettiği çeviri ve yerelleştirme projelerine yönelik karar verme süreçlerinde hız, kalite, fiyat faktörleri başlıca rolü oynamaktadır. UMS-6 Çevirmen ve MTC 112 standartlarına uygun, ISO 17100:2015, TS EN 15038, ISO 9001:2000 sertifikalarına sahip bir dil hizmeti sağlayıcısı olarak, üstün hizmet kalitesinin ve müşteri memnuniyetinin sağlanmasına her zaman öncelik verilmektedir. Çeviri ve süreç kalitesini güvence altına almak için, kaynak metin elimize ulaştığı andan hedef metnin son müşteriye teslimine kadar, tercüme edilecek metin her projeye özel olarak titizlikle hazırlanmış kapsamlı bir yol haritasına göre çeviri ve yerelleştirme sürecinde sırasıyla aşağıdaki 16 adımdan geçerek elinize ulaşır. Giyim sektöründen bir benzetme yaparsak, çeviri sürecini vasat bir tekstil fabrikasında seri üretim hatlarında standart boyutlarda üretilen giyim ürünlerinden ziyade her müşteriye özel ölçü alan ve elde dikim yapan bir terzinin işçiliğine benzetebiliriz.

Çeviri ve yerelleştirme süreç adımlarını içeren ana başlıklar; proje analizi, proje yönetimi, çeviri süreci, çeviri kontrolü, çeviri teslimi ve arşivleme olarak özetlenebilir. Kaynak metinden yola çıkarak hedef metne ulaşıncaya kadar yaşanan süreçte neler olduğunu görelim.

PROJE ANALİZİ

1. Adım: Uygulanabilirlik

Çevirisi talep edilen kaynak metin, proje yöneticilerinin talimatlarına ve işletmede geçerli prosedürlere uygun şekilde proje koordinatörleri tarafından analiz edilerek ilk olarak kaynak ve hedef dil çifti belirlenir, böylece projenin çalıştığımız dil çiftleri dâhilinde uygulanabilir olup olmadığı kontrol edilir. 50’yi aşkın dilde sunulan hizmet kapsamında uygulanabilir olan projeler bir sonraki adıma kabul edilirken, uygulanması mümkün olmayan projeler, haklı gerekçesi müşteriye açıklanarak işleme alınmaz. Böylece işleme alınan tüm projelerin kalitesi daha en başından güvence altına alınmış olur. 100% kalite ve yetkinlik yaklaşımı için bu adım belki de en önemli adımdır diyebiliriz.

Uygulanabilirlik adımı şu aşamaları içerir:

1. Kaynak Metin İncelemesi:

Metin Türü ve İçeriği: Kaynak metin, teknik belgeler, hukuki metinler, reklam ve pazarlama materyalleri gibi çeşitli türlerde olabilir. Her tür, farklı çeviri yaklaşımları ve uzmanlık gerektirebilir. Metnin içeriği, kullanılan jargonlar ve sektöre özel terimler belirlenir.

Uzunluk ve Karmaşıklık: Metnin uzunluğu ve dil yapısının karmaşıklığı değerlendirilir. Kısa ve basit metinler genellikle daha hızlı ve az maliyetli olabilirken, uzun ve karmaşık metinler daha fazla zaman ve kaynak gerektirebilir.

2. Dil Çifti Belirleme:

Kaynak ve Hedef Dillerin Belirlenmesi: Proje koordinatörleri, kaynak metindeki dili ve hedef dildeki çeviri gereksinimlerini belirler. Bu aşamada, her iki dilin de projeyi destekleyip desteklemediği kontrol edilir.

Dil Uzmanlığı ve Yetkinlik: Çalışacağımız dil çiftlerinin yetkinlik düzeyine göre, projede kullanılacak çevirmenlerin ve dil uzmanlarının yeterlilikleri değerlendirilir.

3. Proje Koordinasyon ve Talimatlar:

Talimatların Toplanması: Proje yöneticileri, müşteri talimatlarını ve özel gereksinimleri toplar. Çeviri için gerekli spesifikasyonlar, format gereksinimleri ve teslimat koşulları belirlenir.

İşletme Prosedürlerine Uygunluk: Proje, mevcut işletme prosedürleri ve kalite standartlarına uygun olarak değerlendirilir. İlgili prosedürler, kalite güvence süreçleri ve iş akışları gözden geçirilir.

4. Uygulanabilirlik Kararının Verilmesi:

Değerlendirme ve Raporlama: Proje koordinatörleri, metnin ve dil çiftinin uygulanabilirliğini değerlendirir. Uygulanabilir olan projeler, bir sonraki aşamaya geçmek üzere onaylanır. Uygulanamaz projeler ise müşteriye neden uygun olmadığına dair ayrıntılı bir açıklama sunulur.

Risk Analizi: Projenin başarılı bir şekilde tamamlanması için potansiyel riskler ve engeller analiz edilir. Risklerin yönetilmesi için gerekli önlemler belirlenir.

Bu aşamada, projenin kalite ve verimliliği en başından güvence altına alınarak, yalnızca uygulanabilir projelere geçiş yapılır. Bu adım, çeviri sürecinin başarısı ve müşteri memnuniyeti için kritik öneme sahiptir.

2. Adım: Teknik Değerlendirme

Uygulama onayı alan projelerin teknik değerlendirmesi proje ekibi tarafından gerçekleştirilir. Karakter sayısı, kullanılacak terminoloji (müşteri tarafından çeviri talebiyle birlikte gönderilen özel terminoloji talepleri varsa bunlar çeviri sürecinde öncelikli olarak dikkate alınır), içerik ve görsel öğeler (kaynak metinde düzenlenebilir olmayan ya da salt metin dışında farklı bir formatta bulunan, tablo, resim, teknik çizim, akış şeması, grafik vb.), proje çıktısı olarak talep edilen format gibi unsurlar değerlendirilir ve bunların çeviri sürecinde ek süre gerektirip gerektirmeyeceği, bütçelendirme sürecinde etkisinin olup olmayacağı tespit edilir. Bu değerlendirmeler her kaynak metin özelinde mutlaka gerçekleştirilir, ayrıca müşterinin projeye özel talep ve gereksinimleri de değerlendirilir ve süreç boyunca dikkate alınır. Özel talepler durumunda ise açıklığa kavuşturulması gereken noktalar için müşteriyle iletişime geçilir ve süreç boyunca müşteri memnuniyetini sağlayacak geri bildirimleri alınır.

Bu aşamada, uygulama onayı almış projeler, proje ekibi tarafından detaylı teknik değerlendirmeye tabi tutulur. Teknik değerlendirme adımı şu unsurları içerir:

Karakter Sayısı ve Metin Uzunluğu:

• Karakter ve Kelime Hesaplama: Kaynak metindeki karakter ve kelime sayıları belirlenir. Bu, çeviri sürecinin kapsamını ve gerekli süreyi etkileyebilir.

• Uzunluk ve Çeviri Yükü: Metnin uzunluğu, çeviri süresine ve bütçeye doğrudan etki eder. Uzun metinler için ek kaynak ve süre planlaması yapılır.

Terminoloji ve Özel Talepler:

• Terminoloji İncelemesi: Müşterinin sağladığı özel terminoloji talepleri değerlendirilir ve çeviri sürecinde kullanılacak terminoloji kaynakları belirlenir.

• Terminoloji Yönetimi: Çevirmenlerin doğru terminolojiyi kullanabilmesi için gerekli bilgiler sağlanır ve terminoloji veri tabanları oluşturulur. Bu noktada ayrıca BDÇ araçları ve memoQ, Trados gibi çeviri teknolojisi yazılımlarında halihazırda kayıtlı terminoloji veri tabanları da kullanılarak kullanılan terminolojide tutarlılık sağlanır.

İçerik ve Görsel Öğeler:

• Görsel İçerik Analizi: Kaynak metindeki düzenlenemez formatlar (tablo, resim, teknik çizim, grafik vb.) belirlenir. Bu unsurlar, çeviri sürecinde ek iş yükü oluşturabilir.

• Görsel Düzenleme Gereksinimleri: Görsel unsurların çeviri ve düzenleme gereksinimleri incelenir ve gerekiyorsa grafik tasarımcılar veya teknik ekip ile koordinasyon sağlanır.

Proje Çıktısı Formatı:

• Format Değerlendirmesi: Müşterinin talep ettiği çıktı formatı (PDF, Word, Excel, vb.) değerlendirilir. Formatın özel gereksinimleri ve potansiyel zorlukları belirlenir.

• Teknik Uygunluk: Belirtilen formatın çeviri süreci üzerinde nasıl bir etkisi olacağı tespit edilir ve bu, bütçelendirme ve süre planlamasına yansıtılır.

Ek Süre ve Bütçelendirme:

• Ek Süre Gereksinimi: Teknik değerlendirme sonucunda, ek süre gerektirecek unsurlar belirlenir. Bu unsurların projeye olan etkisi değerlendirilir.

• Bütçe Etkileri: Teknik gereksinimlerin ve ek iş yüklerinin bütçeye olan etkisi hesaplanır. Gerekli bütçe düzenlemeleri yapılır.

Müşteri İletişimi ve Özel Talepler:

• Özel Taleplerin İncelenmesi: Müşterinin projeye özgü talepleri ve gereksinimleri gözden geçirilir. Belirsizlikler veya ek bilgiler gerekiyorsa, müşteri ile iletişime geçilir.

• Geri Bildirim ve Onay: Müşteriye süreç boyunca geri bildirimler sunulur ve memnuniyetin sağlanması için gerekli düzenlemeler yapılır.

Bu teknik değerlendirme, çeviri sürecinin her aşamasında en yüksek kaliteyi sağlamak amacıyla kritik bir adımdır. Proje sürecinin etkili bir şekilde yönetilmesi için bu aşama ayrıntılı olarak gerçekleştirilir. Bu aşamanın ardından ise çevirmen seçimine geçilir.

PROJE YÖNETİMİ

3. Adım: Analiz

Çevirmen Seçimi: Proje yöneticisi tarafından çevirmen arşivinde kayıtlı çevirmenler arasından projenin dil çiftinde hizmet veren çevirmenler belirlenir. Projenin uzmanlık alanına en uygun çevirmen veya daha büyük hacimli projelerde birden fazla çevirmen seçilerek (bu durumda çevirmenler arası koordinasyonun ve proje genelinde tutarlılığın sağlanması için gerekli ek önlemler alınarak risk yönetimi yapılır) proje ataması gerçekleştirilir. Seçim sürecinde çevirmenin çalışma deneyimi, uzmanlığı, alan bilgisi, araştırma becerisi gibi kriterler titizlikle değerlendirilir. Çevirmene gönderilen çeviri talebinde son teslim süresi için çevirmenden teyit alınır, böylece olası gecikmeler ve ilerleyen süreç adımlarında herhangi bir aksaklık yaşanması önlenir.

Editör Seçimi: Editör seçimi de yine çevirmen seçimine benzer bir yaklaşımla yapılır. Projenin ihtiyaçlarına en uygun editörler, editör arşivinde kayıtlı olanlardan belirlenir. İlk olarak, projenin dil çiftinde hizmet verebilecek ve proje uzmanlık alanında deneyimli editörler seçilir. Büyük hacimli projelerde gerekli koordinasyonu ve tutarlılığı sağlamak için ek önlemler alınır ve risk yönetimi yapılır. Editörlerin, metin türü ve proje gereksinimlerine uygunluğu analiz edilir ve editörün geçmiş projelerdeki performansı göz önünde bulundurulur. Yerelleştirme gereken projelerde ayrıca yerelleştirme alanında deneyimli, uzman editörler seçilir. Editör seçimi yapıldıktan sonra, çevirmene gönderilen çeviri talebinde olduğu gibi, editörle de son teslim süresi için teyit alınır.

Fiyat ve Süre Teklifi: Müşteri tarafından mesai saatleri içinde teslim edilen kaynak metinler için “Fiyat ve Süre Teklifi” hazırlanarak müşteriye teslim edilir. Fiyatlandırmada birim fiyatlar, ekstra ücretler ve toplam maliyet hesaplaması olmak üzere üç unsur etkilidir:

• Birim Fiyatlar: Çeviri, redaksiyon ve diğer ilgili hizmetlerin birim fiyatları belirlenir. Birim fiyatlar, metnin türüne, uzunluğuna ve uzmanlık gereksinimlerine göre değişkenlik gösterebilir.

• Ekstra Ücretler: Kaynak metin özel formatlarda ise (teknik çizim, yüksek çözünürlüklü grafik vb.) veya acil teslimat gerektiriyorsa, bu ek hizmetler için ilave ücretler hesaplanır.

• Toplam Maliyet Hesaplaması: Metin analizine dayanarak, toplam çeviri maliyeti hesaplanır. Bu hesaplama, proje kapsamındaki tüm hizmetleri ve olası ekstra ücretleri içerir.

4. Adım: Müşteri Onayı

Müşterinin yazılı onayı alınır. Bunun üzerine çeviri teklifi, arşive esas kayıtlarımızda da “tercüme” olarak işleme alınmış olur. Böylece hukuki açıdan ve arşiv kayıtları bakımından da sisteme girilen ve yazılı olarak takip edilen bir süreç başlar.

5. Adım: Proje Takvimi ve Bilgilendirme

Müşteriye faturayla birlikte projenin uzmanlık alanı hakkında bilgilendirme ve tanıtım yazısı, şirketin e-kataloğu, çalışma kitabı, gerektiğinde kullanılan stil kılavuzları hakkında bilgiler gönderilir. Çeviride stil kılavuzları, metinlerin tutarlı ve profesyonel bir şekilde çevrilmesini sağlamak için kullanılan önemli araçlardır. Bu kılavuzlar, dilin ve üslubun belirli standartlara uygun olarak kullanılması için belirlenen kurallar ve yönergeleri içerir. Stil kılavuzları, çeviri sürecinde dilin tonunu, biçimini ve genel estetiğini standartlaştırarak, metinlerin hem kaynak hem de hedef dilde etkili ve uyumlu olmasını hedefler. Faturada bulunan bilgiler arasında müşterinin ve dil hizmeti sağlayıcısının şirket ünvanı ve adresi ile irtibat kişileri, projeye ilişkin özet bilgiler kapsamında çeviri teslim süresi, dil çifti, birim fiyatları, yine yukarıda bahsedildiği gibi sunulan dil hizmetleri ile ilgili hesap kalemlerinin ve teslim tarihlerinin detaylı dökümleri bulunmaktadır. Ödeme koşulları, ödeme yöntemi ve diğer gerekli bilgiler de müşteriyle paylaşılarak müşterinin süreç boyunca açık ve şeffaf bir şekilde bilgilendirilmesine özen gösterilir.

6. Adım: Proje Yöneticisi Gözetimi

Çeviri projesinde görev alacak çevirmen, editör ve redaktörler dâhil çeviri ekibi ile birlikte süre, bütçe ve uzmanlık alanı belirlendikten sonra, süreç gözetimi için çeviri, proje yöneticisine teslim edilir. Proje yöneticisi, ilgili projeyi sistem yönetim aracında teklifler bölümünden dosya takibi bölümüne taşır. Her projeye özel referans numarası atanır ve tüm projeler kronolojik sırayla sistemde kayıt altında tutulur. Bu sayede müşteriler diledikleri zaman geçmiş çeviri projelerine referans numarası, tarih veya proje adı bilgileriyle erişebilirler.

7. Adım: Çevirmene Yönlendirme

Proje yöneticisi tarafından sisteme kaydedilen çeviri projesine ilişkin 16 adımı kapsayan proje zaman çizelgesi, süre ve bütçe vb. bilgiler yazılı olarak çevirmene gönderilir ve çevirmenin yazılı onayı alınır. Bu yazılı onay süreci, proje atama yazısıyla gerçekleştirilir.

ÇEVİRİ SÜRECİ

8. Adım: Çevirmen Onayı

Çevirmenin yazılı onayı alındıktan sonra çeviri süreci başlamış olur. Çeviri süreci 3 temel aşamadan oluşur:

A. Çeviriye hazırlık ve veri tabanı oluşturma

Çeviri sürecinin kalite ve verimliliğini sağlayacak, çevirmene bu süreçte destek olacak kaynaklar, arşiv kayıtlarında ve veri tabanlarında bulunan gerekli stil kılavuzları, alan sözlükleri, terminoloji, sistemde kayıtlı olan veya müşteri tarafından kullanılması talep edilen çeviri bellekleri (TM) hazırlanarak çevirmene teslim edilir. Çevirmen de ayrıca kendisine sunulan kaynak belgelerden de faydalanarak çeviri sürecinde yardımcı olacak ön araştırmaları gerçekleştirir, uzmanlık alanı ve sektör bilgilerini gözden geçirerek gerekli notları alır ve gerekli hazırlığı yapar. Özellikle teknik metinlerin çevirisinde literatür araştırması yaparak kullanılacak teknik terimleri önceden kontrol ederek doğrular, paralel metinlerden teyit ederek eksik terimler varsa bunları veri tabanına ve çeviri belleklerine ekler. Böylece veri tabanı her zaman güncel tutularak kapsamı sürekli genişletilir. Bu süreçte terminoloji denetmenleri terim ve kaynak kontrolü gerçekleştirerek çevirmenlere destek olur. Eksik veya hatalı bilgiler varsa düzeltilerek bilgilerin her zaman doğru ve güncel tutulması sağlanır. Böylece çevrilmesi oldukça zor görünen metinler bile sorunsuz ve doğru bir şekilde hedef dile çevrilir.

B. Çeviri

Projenin özel gereksinimlerine ve müşterinin taleplerine uygun şekilde doğru çeviri süreci seçilerek çevirmen tarafından metnin çevirisine geçilir. Bu aşamada müşterinin talimatlarına göre standart bir çeviri süreci, bilgisayar destekli çeviri (BDÇ) araçlarıyla çeviri ya da makine çevirisi sonrası düzelti (MTPE) gibi farklı süreçlerden biri veya birden fazlası birlikte uygulanabilir.

Projenin özel gereksinimleri ve müşterinin taleplerine uygun olarak doğru çeviri sürecinin seçilmesi, başarılı bir çeviri sürecinin temel taşlarındandır. Çeviri süreci seçilirken, projenin kapsamı, hedef dil, metnin türü, hedef kitle ve müşterinin özel talepleri gibi faktörler dikkate alınır. Bu aşamada, çeşitli çeviri yöntemlerinden biri veya birkaçı, projenin ihtiyaçlarına göre uygulanabilir.

1. Çeviri Sürecinin Seçimi:

• Standart Çeviri Süreci: Bu süreçte, çevirmen metni doğrudan ve bağımsız bir şekilde çevirir. Çevirmen, metnin anlamını, üslubunu ve bağlamını dikkate alarak hedef dile en uygun şekilde aktarır. Bu süreç genellikle, metnin karmaşıklığının düşük olduğu ve özel bir teknik bilgi gerektirmediği durumlarda tercih edilir.

2. Bilgisayar Destekli Çeviri (BDÇ) Araçları:

• BDÇ Araçlarının Kullanımı: Çevirmenler, çeviri sürecinde bilgisayar destekli çeviri araçları kullanarak verimliliği artırabilirler. Bu araçlar, çeviri belleği (TM) ve terminoloji veri tabanlarını içerir ve çevirmenin önceki projelerdeki çeviri verilerini yeniden kullanmasına olanak tanır. Böylece, benzer metinlerde tutarlılık sağlanır ve çeviri süresi kısalır.

• Çeviri Belleği ve Terminoloji: BDÇ araçları, terimlerin ve ifadelerin tutarlılığını sağlamak için özel terminoloji veri tabanları oluşturur ve bu veri tabanları, proje boyunca kullanılır.

3. Makine Çevirisi ve Düzelti (MTPE):

• Makine Çevirisi: Makine çevirisi, metnin hızlı bir şekilde hedef dile çevrilmesini sağlayan bir teknolojidir. Bu süreçte, yapay zeka ve algoritmalar kullanılarak çeviri gerçekleştirilir. Ancak, makine çevirisi genellikle metnin bağlamını ve kültürel nüansları yeterince iyi anlamayabilir.

• Makine Çevirisi Sonrası Düzelti (MTPE): Makine çevirisi kullanıldığında, metin genellikle bir çevirmen veya editör tarafından düzeltilir. Bu aşamada, çevirmen makine çevirisinin ürettiği çeviriyi gözden geçirir ve metni dilbilgisi, anlam ve kültürel uyumluluk açısından düzeltir. MTPE, makine çevirisinin hatalarını minimize eder ve metni insan tarafından okunabilir hale getirir.

4. Çoklu Süreçlerin Birlikte Uygulanması:

• Entegre Yöntemler: Bazı projelerde, standart çeviri süreci ile BDÇ araçları veya makine çevirisi gibi teknolojilerin bir kombinasyonu kullanılır. Bu, çeviri sürecinin farklı aşamalarında çeşitli yöntemlerin bir arada uygulanmasını gerektirebilir. Örneğin, metnin ilk aşamasında makine çevirisi kullanılabilirken, son aşamada çevirmenlerin yaptığı düzeltmelerle kalitenin artırılması sağlanabilir.

Bu süreçlerin her biri, projenin ihtiyaçlarına ve müşterinin taleplerine göre seçilir ve uygulanır. Çevirmenler, bu süreci dikkatle yöneterek hem metnin doğruluğunu hem de projenin genel kalitesini garanti ederler. Tüm sözcük ve terimler titizlikle seçilir, kaynak metinde herhangi bir çelişki olduğu ya da emin olunmayan bir terim geçtiği durumda, müşteriyle iletişime geçilerek görüşü alınır ve müşterinin talimat ve önerilerine göre gerekli düzenlemeler yapılır. Çeviri süreci tamamlandıktan sonra, ilk kontrol/ön okuma aşamasına geçmeden önce proje yöneticisine durum bilgisi verilir ve akabinde proje yöneticisi tarafından müşteriye projenin gidişatı hakkında gerekli bilgilendirme yapılır.

C. İlk Kontrol/Ön Okuma

Hedef metin çevirmen tarafından titizlikle iki kez okunur. Bu iki okuma aşaması, metnin hem dilbilgisel hem de içerik açısından kusursuz olmasını sağlamak için kritik öneme sahiptir. Her aşamada dikkat edilen unsurlar şu şekilde detaylandırılabilir:

1. İlk Okuma:

• Dilbilgisi ve Yazım Denetimi: İlk okuma sırasında, hedef dildeki dilbilgisi kuralları ve yazım standartları dikkate alınır. Çevirmen, metindeki gramer hatalarını, yazım yanlışlarını ve noktalama eksikliklerini tespit eder ve düzeltir. Bu aşama, metnin dilbilgisel doğruluğunu ve yazım standartlarına uygunluğunu sağlamak için yapılır.

• Anlatım Bozukluklarının Düzeltilmesi: İlk okuma sırasında anlatım bozuklukları da ele alınır. Çevirmen, metnin anlamını bozacak ya da yanlış anlaşılmalara neden olabilecek ifadeleri tespit eder ve gerekli düzeltmeleri yapar. Metnin orijinal anlamını ve bağlamını koruyarak hedef dile en uygun şekilde aktarılması sağlanır.

2. Ön Okuma:

• Temel Kategorilerde Düzenleme: Ön okuma aşamasında, metin temel kategorilere göre gözden geçirilir. Bu, metnin genel yapısının, başlıkların, paragrafların ve bölümlerin düzenlenmesini içerir. Ayrıca, metnin okuyucu tarafından tam olarak anlaşılabilmesi için gerekli olan düzeltmeler yapılır.

• Resmî ve Özel Onay: Eğer metin bir resmî ya da özel kuruma sunulacaksa, ön okuma aşamasında bu kuruma uygunluğu kontrol edilir. Metin, kurumsal standartlara ve gereksinimlere uygun hale getirilir ve gerekiyorsa resmî onay için hazırlanır.

3. İkinci Okuma ve Detaylı İnceleme:

• Satır Satır Kontrol: Çevirmen, metni satır satır gözden geçirerek çeviri hatalarını belirler ve düzeltir. Bu detaylı inceleme, metnin her bir bölümünün doğru bir şekilde çevrildiğinden ve hedef dilde anlamının eksiksiz bir şekilde aktarıldığından emin olmak için yapılır.

• Metin Tutarlılığı: Metnin kendi içinde tutarlı olması sağlanır. Bu, terimlerin ve ifadelerin tutarlı bir şekilde kullanılması, metnin akıcı olması ve dilin genel uyumunu içerir. Metnin her bir bölümünün diğer bölümlerle uyumlu olması sağlanır.

4. Son Düzenlemeler:

• Sadelik, Akıcılık ve Bütünlük: Metnin sadeliği, akıcılığı ve bütünlüğü korunur. Bu aşamada, metnin anlam kargaşalarından uzaklaşması sağlanarak okuyucunun metni rahatça anlaması hedeflenir.

• Temel Düzeltmeler: Ön okuma ve ikinci okuma aşamasında yapılan temel düzeltmelerle metin, son haliyle hazır hale getirilir. Metin, hem dilbilgisel hem de içerik açısından eksiksiz ve doğru bir biçimde düzenlenir.

5. Teslim Süreci:

• Proje Müdürüne Teslim: Çeviri süreci tamamlandığında, metin belirtilen teslim saatinde proje müdürüne sunulur. Teslim aşamasında, metnin tüm düzenlemeleri ve düzeltmeleri tamamlanmış ve proje standartlarına uygun olarak teslim edilmiş olmalıdır.

Bu detaylı süreç, çeviri metninin kalitesini ve doğruluğunu garanti eder, ve metni müşteri taleplerine uygun şekilde sonlandırır. Her aşamada yapılan inceleme ve düzeltmeler, metnin hem dilbilgisel hem de içerik açısından mükemmel bir şekilde tamamlanmasını sağlar.

ÇEVİRİ KONTROLÜ

9. Adım: Denetmene Yönlendirme

Redaksiyon Süreci ve Amaçları

1. Redaktörün Rolü ve Sürecin Başlangıcı:

• Ön Okuma Sonrası Redaksiyon: Çevirmen tarafından ön okuması tamamlanmış metin, redaktör tarafından alınır. Redaksiyon süreci, metnin dilbilgisel ve içerik açısından son düzeltmelerini yapmak için başlatılır. Redaktör, çevirmenin metni üzerinde gerçekleştirdiği ön okuma işlemini takiben, metni kapsamlı bir şekilde gözden geçirir.

2. Redaksiyon Sürecinin Aşamaları:

• Temel Denetim:
  • İmlâ ve Yazım: Metindeki imlâ ve yazım hataları düzeltilir. Bu aşamada, yazım kuralları ve dil standartlarına uygunluk sağlanır.
  • Gramer: Metnin dilbilgisel yapıları gözden geçirilir. Yanlış kullanılan zamanlar, çekimler ve diğer dilbilgisel unsurlar düzeltilir.
  • Tutarlılık: Metin içindeki tutarsızlıklar, terim farklılıkları ve format uyumsuzlukları düzeltilir. Aynı terimler ve ifadeler, metin boyunca tutarlı bir şekilde kullanılır.
  • Format: Metnin biçimsel düzeni ve formatı kontrol edilir. Başlıklar, paragraflar, madde işaretleri ve diğer formatlama unsurları gözden geçirilir.

• Dil Kullanımı ve Anlatım Bozuklukları:
  • Çift Anlam ve Anlam Karışıklığı: Metindeki çift anlamlı ifadeler ve anlam karışıklıkları düzeltilir. Bu, okuyucunun metni doğru anlaması için kritik öneme sahiptir.
  • Gereksiz Sözcükler ve Yanlış Kullanım: Metinde gereksiz sözcük kullanımları, yanlış anlamda kullanılan kelimeler ve sözcüğün yanlış yerde kullanımı gibi hatalar düzeltilir.
  • Atasözleri ve Terimler: Atasözleri ve terimlerin anlam karmaşaları gözden geçirilir. Yanlış veya eksik terimler düzeltilir.
  • Mantık ve Yapısal Hatalar: Mantık hataları, gereksiz yardımcı fiil kullanımları, zamir eksiklikleri, özne-yüklem uyuşmazlıkları, dolaylı tümleç ve zarf eksiklikleri gibi yapısal ve mantıksal hatalar düzeltilir.
  • Çatı Uyuşmazlığı ve Nesne Eksikliği: Çatı uyuşmazlıkları, nesne eksiklikleri ve özne yanlışlıkları gibi hatalar gözden geçirilir ve düzeltilir.

• Terminoloji ve Şablon Denetimi:
  • Alan Terminolojisi: Metnin akademik, hukuki, tıbbi, ekonomik, ticari, finansal, edebi, sosyal, teknik ve medikal terminolojiye uygunluğu kontrol edilir. Alanın özel terminolojisi ve jargonları doğrultusunda metnin doğruluğu sağlanır.
  • Yabancı Sözcük Kullanımı: Yabancı sözcüklerin doğru kullanımı ve yerli karşılıklarının tercih edilip edilmediği kontrol edilir.
  • Patent ve Akademik Yayın Şablonları: Patent çevirileri veya yazımları, ilgili şablonlara uygun olarak gözden geçirilir. Akademik yayınlarda ise sunulacak kuruma göre belirlenen kurallar ve standartlara uyum sağlanır.
  • Reklam ve Web Sitesi Metinleri: Müşteri odaklı çeviri denetimi yapılır. Reklam ve web sitesi metinlerinin hedef kitleye uygunluğu ve etkileyiciliği değerlendirilir.

3. Redaksiyonun Amacı ve Sonuçları:

• Metnin Eksiksiz ve Hatasız Hale Getirilmesi: Redaksiyon sürecinin ana amacı, metni gramer, yazım, şablon ve içerik açısından eksiksiz ve hatasız bir biçime getirmektir. Ayrıca, müşteri, yayıncı veya yazar tarafından gelecek talepler de göz önünde bulundurularak metnin sunulacağı yetkili kuruma uygun hale getirilir.

• Anlatım Güzellikleri ve İncelikleri: Metnin anlatım güzellikleri ve incelikleri korunur. Her kelimenin yerine ve anlamına uygun olup olmadığı kontrol edilir ve daha uygun seçenekler varsa araştırılır. Bu, metnin kalitesini artırarak okuyucuya etkili bir şekilde ulaşmasını sağlar.

4. Redaksiyon ve Düzeltme Yaklaşımları:

• Açıklama Yapılmadan Düzenleme: TDK’nın önerisiyle redaksiyon, redaktör tarafından metin üzerinde açıklama yapılmadan düzeltme şeklinde gerçekleştirilebilir. Bu, metnin üzerinde değişiklikler yaparak hataların düzeltilmesi anlamına gelir.

• “Değişiklikleri İzle” Sekmesi: Alternatif olarak, redaksiyon sürecinde yapılan değişiklikler “değişiklikleri izle” sekmesi ile belgelenebilir ve açıklamalarla birlikte sunulabilir. Bu yöntem, yapılan düzenlemelerin nedenlerini ve detaylarını şeffaf bir şekilde göstermeyi sağlar.

Bu detaylı redaksiyon süreci, metnin hem dilbilgisel hem de içerik açısından yüksek kalitede ve eksiksiz bir şekilde sunulmasını garanti eder. Ayrıca, metnin her bir ayrıntısının titizlikle kontrol edilmesi, hem müşteri beklentilerini hem de profesyonel standartları karşılamaya yardımcı olur.

10. Adım: Yerelleştirme süreci

1. Yerelleştirmenin Tanımı ve Önemi

• Kültürel ve Dilsel Uyum: Yerelleştirme, bir metnin veya çevirinin hedef dilin kültürüne, örf ve adetlerine, aynı zamanda güncel dil kullanımına uygun hale getirilmesi sürecidir. Bu işlem, hedef kitle tarafından metnin “kendisine ait” hissettirecek şekilde düzenlenmesini sağlar. Yerelleştirme, sadece dilsel uyumla sınırlı kalmayıp, metnin yayınlanacağı ülkenin coğrafyasına ve kültürel bağlamına uygun hale getirilmesini de içerir.

2. Yerelleştirme Sürecinin Kapsamı

• Dilbilgisi ve Kültürel Bilgi: Yerelleştirme, hedef dilin sadece dilbilgisi ve yazım kurallarını bilmekten daha fazlasını gerektirir. Çevirmenlerin, geçmişten günümüze kadar kelimelerin evrimine, bölgesel dil farklılıklarına, atasözlerine ve deyimlere hakim olmaları gerekir. Bu bilgiler, metnin kültürel bağlamını ve yerel anlamını doğru bir şekilde yansıtmak için kritik öneme sahiptir.

• Kelime ve İfade Kullanımı: Yerelleştirme, belirli kelimelerin ve ifadelerin hedef dildeki uygun karşılıklarını bulmayı içerir. Örneğin, hukuki bir metinde “teşebbüs” kelimesi uygun olabilirken, aynı kelimenin bilişim metinlerinde veya kullanım kılavuzlarında kullanımı uygun olmayabilir. Bu tür ayrımlar, metnin doğru ve etkili bir şekilde yerelleştirilmesi için gereklidir.

3. Yerelleştirme Sürecinde Dikkat Edilmesi Gereken Unsurlar

• Kültürel Referanslar ve Deyimler: Metinde kullanılan deyimler, atasözleri ve kültürel referanslar yerel bağlama uygun şekilde değiştirilir. Bu, okuyucunun metni kolayca anlamasını ve yabancılık çekmemesini sağlar. Örneğin, bir kültüre özgü atasözü, hedef dilin kültürüne uygun benzer bir ifade ile değiştirilir.

• Güncel Dil Kullanımı: Çevirmenler, hem resmî dil hem de günlük dildeki ifadeleri iyi bilmeli ve gerektiğinde argo ve sokak söyleyişlerini de dikkate almalıdır. Bu, metnin doğal ve akıcı bir şekilde okunmasını sağlar. Ayrıca, eski kullanım biçimlerinin günümüzdeki modern karşılıkları ile değiştirilmesi de sağlanır.

4. Yerelleştirmenin Kapsadığı Alanlar

• Sektörel Özellikler: Yerelleştirme süreci, metnin kullanım alanına göre özelleştirilir. Örneğin, yazılım çevirilerinde teknik terimlerin ve arayüz ifadelerinin yerelleştirilmesi, web sitesi içeriklerinde SEO ve kullanıcı deneyimi uyumu, tanıtıcı reklam metinlerinde kültürel uygunluk gibi unsurlar dikkate alınır.

• Metin Türüne Göre Düzenleme: Edebi çevirilerde yaratıcı dil kullanımı, hukuki sözleşmelerde hukuki terimlerin doğru kullanımı ve diğer metin türlerinde ilgili alanın gereksinimleri göz önünde bulundurulur.

5. Denetim ve Son Onay

• Redaksiyon ve Yerelleştirme: Denetmen, yerelleştirme sürecinde yapılan düzenlemeleri kontrol eder. Bu süreçte, metnin hem kültürel hem de dilsel açıdan uyumlu olup olmadığı değerlendirilir. Yerelleştirilmiş metinde herhangi bir eksiklik, hata veya uyumsuzluk varsa, bu hatalar düzeltilir.

• Son Teslim ve Onay: Yerelleştirme ve gerekli düzeltmeler tamamlandığında, metin proje yöneticisine teslim edilir. Proje yöneticisi, müşteriye çevirinin son okuma aşamasına geçtiğini bildirir. Proje yöneticisi, içerik, metin bütünlüğü ve şablonun kontrol edilmesini sağlar. Eksik, hata veya diğer kusurlar tespit edilmezse, dosya son onaya gider.

6. Çevirmenin Notları ve Açıklamalar

• Çevirmenin Notları: Yerelleştirme sırasında, bazı durumlarda “çevirmenin notu” (Ç.N.) eklenir. Bu notlar, metindeki özel durumları veya kültürel bağlamları açıklamak için kullanılır ve okuyucunun anlamasını kolaylaştırır.

Yerelleştirme süreci, çevirinin sadece dilsel değil, aynı zamanda kültürel ve bağlamsal olarak da doğru ve etkili olmasını sağlamak için kritik bir adımdır. Bu aşamada metin, hedef kitle için tamamen “yerel” hale getirilir, böylece okuyucu metni doğal ve anlaşılır bir şekilde deneyimleyebilir.

11. Adım: Kalite Kontrolü (LQA)

Bu adımda proje yöneticisi ve proje koordinatörü hedef metin üzerinde birlikte çalışarak dosyayı bir sonraki adım olan son onay için hazırlar. Kalite ve stil kılavuzlarına uygun olarak, ayrıca ekip üyelerinin de görüşleri alınarak belirlenen LQA kriterlerine göre çevirinin kalite puanı hesaplanır. Metin, LQA kriterlerine uygun olarak kritik, majör ve minör hatalara karşı kontrol edilir. Kritik hatalar başlığında özellikle tutarlılık, çeviri hatası olup olmadığı ve terimceye uygunluğa dikkat edilir. Majör hatalar kapsamında dil, dilbilgisi, terminoloji, bağlam ve şirket standartları değerlendirilirken, minör hatalarda ise yazım ve noktalama işaretleri, anlam bilgisi, stil ve tona dikkat edilir. Bu aşamada açıklığa kavuşturulması gereken hususlarda müşteriyle iletişime geçilerek görüşü alınır, çevirmen ve editör notları gözden geçirilerek gerekli düzeltme ve uyarlamalar proje yöneticisi ve proje koordinatörü tarafından görüşülerek karara bağlanır. LQA süreciyle kalite güvence altına alınır ve hizmette mükemmellik sağlanır.

12. Adım: Son Onay

Son onay, çeviri sürecinin nihai aşamasıdır ve erek metnin son haliyle müşteriye teslim edilmeden önce yapılan son kontrolleri içerir. Bu süreç, çeviri metninin kalitesini ve doğruluğunu garanti etmek amacıyla kapsamlı bir değerlendirmeyi kapsar.

ÇEVİRİ TESLİMİ

13. Adım: Teslim

Çeviri süreci, ön okuması, kontrolü, redaksiyonu, yerelleştirmesi ve son onay aşaması tamamlandıktan ve proje yöneticisinin onayı alındıktan sonra, hedef metin talep edilen tarih ve saatte müşteriye teslim edilir. Müşterinin teslim edilen proje çıktısına yönelik başka ek talepleri olup olmadığı sorulur ve varsa buna göre ek işlemler başlatılır. Müşteri, teslim edilen çeviriden memnun kaldığı ve başka bir işleme gerek olmadığı durumda ise bir sonraki adıma geçilir.

14. Adım: Faturalandırma

Fiyat teklifi üzerinden belirlenmiş olan ödeme, sunulan çeviri ve yerelleştirme işlemlerine ilişkin ayrıntılı hesap dökümüyle, geçerli birim fiyatlar ve varsa ek maliyet kalemlerine ilişkin açıklamalarla müşteriye faturalandırılır ve aynı gün ücretsiz kurye ile müşteriye teslim edilir.

15. Adım: Müşteri Memnuniyeti Anketi

Çeviri teslim edildikten sonra, müşteri memnuniyetini değerlendirmek amacıyla sözlü veya yazılı olarak bir memnuniyet anketi gerçekleştirilir. Anket, çevirinin kalitesi, teslim süresi, iletişim ve genel hizmet deneyimi gibi çeşitli kriterlere odaklanarak, müşterinin hizmetten ne kadar memnun kaldığını ölçmeyi amaçlar. Müşteriye genellikle e-posta yoluyla iletilen bu anket, detaylı geri bildirimler toplamak için hazırlanmış olup, müşterinin çeviri sürecindeki deneyimlerini değerlendirip, potansiyel iyileştirmeler için önerilerde bulunmasını sağlar. Anket sonuçları, hem hizmet kalitesini artırmak hem de müşteri memnuniyetini sağlamak için analiz edilir ve gerektiğinde süreçte gerekli düzenlemeler yapılır. Bu geri bildirim, sürekli olarak hizmet standartlarını yükseltmek ve müşteri ihtiyaçlarını daha iyi karşılamak için önemli bir kaynak sağlar.

SÜRESİZ ARŞİVLEME

16. Adım: Kasa Hizmeti

Onaylanan çeviri, süresiz arşivleme için son adım olarak dijital arşiv sistemine kaydedilir. Bu süreç, çevirinin güvenli bir şekilde saklanmasını ve gelecekte erişilmesini garanti eder. İlk olarak, onaylı çeviri belgesi dijital formatta iki ayrı bilgisayara yedeklenir. Bu, veri kaybı riskine karşı çift koruma sağlar ve olası bir donanım arızası durumunda çevirinin kaybolmamasını temin eder.

Yedekleme işlemi tamamlandıktan sonra, çeviri dijital kasaya (veya güvenli bir veri saklama ortamına) aktarılır. Bu dijital kasa, yüksek güvenlik standartlarına sahip olup, yetkisiz erişimlere karşı korunur. Çeviri dosyasına, projeye özgü bir kod atanır. Bu proje kodu, çevirinin hızlı ve doğru bir şekilde bulunabilmesi için kullanılır ve arşivde düzenli bir sistemin oluşturulmasına yardımcı olur.

Bu işlem sayesinde, müşteri ihtiyaç duyduğu tarihte, istediği zaman arşivlenmiş çeviriye erişebilir. Arşivleme sistemi, çevirilerin sürekliliğini ve erişilebilirliğini sağlamak için tasarlanmıştır, böylece geçmiş projelere herhangi bir zamanda geri dönülmesi mümkündür.

Kalite Güvencesi:

Müşterilerimize, teklif aşamasında çalışma sürecimizin detaylarını ve 16 adımdan oluşan “adım adım çeviri prosedürümüzü” açıkça tanıttığımız için, çeviri kalitesi hakkında tam bilgi sahibidirler. Bu prosedür, her aşamanın net bir şekilde tanımlandığı ve kalite standartlarının korunduğu bir çeviri sürecini kapsamaktadır. Müşteriler, arşivleme sürecinin de kalite güvencemiz içinde yer aldığını bilerek, çevirilerinin güvenli bir şekilde saklandığını ve gerektiğinde erişilebileceğini bilirler.