Olimpiyat Oyunları ve Çeviri

İlk Olimpiyat Oyunları Ne Zaman Yapıldı?

Olimpiyat oyunlarının ilkinin M.Ö. 8. yüzyılda başladığı rivayet edilse de, çağımızda gerçekleşen ilk oyunlar 1896 yılında Pierre de Coubertin’in Uluslararası Olimpiyat Komitesini (kısaca IOC) kurması sonrasında yapıldı.

Olimpiyat Oyunları Ne Sıklıkla Yapılır?

Yaz ve kış olmak üzere iki ayrı kategorisi olan olimpiyat oyunları 4 yılda bir 200’ün üstünde ülkenin katılımıyla gerçekleşir. Sadece dünya savaşları dönemlerinde askıya alınan olimpiyat oyunları günümüzde halen devam etmektedir.

Olimpiyat Meşalesi Nedir?

Olimpiyat oyunlarının geleneği olan “sönmeyen meşale” efsanesi: “Olimpiyat Oyunları’nın ünlü meşalesi, insanoğlunun ateşe atfettiği olumlu değerleri simgeler. Meşale aynı zamanda antik oyunlarla modern oyunlar arasındaki devamlılığı sağlayan bir köprü niteliğindedir. Ateş ve oyunlarla ilgiliyse birçok efsane günümüze kadar ulaşmış durumda. Bunlardan bir tanesine göre Prometheus Zeus’tan ateş gücünü çalar. Ateş, hayatın, mantığın, özgürlüğün ve yaratıcılığın sembolüdür. İlahi dinlerde şeytana benzetilen Prometheus’un ateşi insanlara sunmak için eliyle taşıdığına inanılır. Sonsuza kadar yanacak bu ateş, bugünkü Yunanistan’ın Olimpia şehrinde bulunur. Günümüzde de Olimpiyat Oyunları’nın yapılacağı yere meşalenin yolculuğu da Olimpia’da yakılmasıyla başlar. ”

Olimpiyat Oyunlarında Neden Çevirmenler Bulunur?

Olimpiyat oyunları katılımcı kitlesiyle uluslararası en büyük spor oyunları olma özelliğini taşımaktadır. Bu özellik de beraberinde çeviriye gereksinim duyulmasına neden olmuştur. Günümüzde teknolojinin de hızla ilerlemesiyle birlikte insanların (televizyonlar, radyolar, bilgisayarlar, cep telefonları vb kısaca internete ve yayına ulaşabildikleri) her yerden olimpiyat oyunlarıyla ilgili haberleri aktif bir şekilde takip etmeye başlaması ile, sadece olimpiyat oyunlarının yapıldığı bölge dilinde çeviri yapılması yeterli olmadı, yoğun ilgi sayesinde diğer dillere de çeviri yapılması gereksinimi doğurdu.

Olimpiyat Oyunlarında “Çevirmenler Ne İşler Çevirir”?

200’ün üstünde ülkenin katılımıyla gerçekleşen bu kadar büyük bir organizasyonda gerek yazılı gerek sözlü gerek anonslar için gerekse refakat edebilmek için çok fazla çevirmene ihtiyaç bulunmaktadır.

Olimpiyat Oyunlarında Çevirmen Bütçesi Nasıl Sağlanır?

Çevirmen sayısı arttıkça gereken bütçe de artar, bu yüzden devletin bünyesinde çalışan çevirmenler haricinde gönüllü çevirmenlerin de bu organizasyonda yer almaları için duyuru yapılır. Böylelikle çevirmen açığını kapatılıp, olimpiyatlarla ilgili çevirilerin anlık olarak yapılıp ülkenin en iyi biçimde temsil edilmesi amaçlanır.

Yakın tarihli olimpiyat oyunlarında çeviri organizasyonları nasıldı?

2008 yılında Pekin’de düzenlenen olimpiyatlarda 5000 profesyonel, 100 bine yakın gönüllü çevirmen ile 55 dilde çeviri hizmeti sunuldu.

Londra’da ise 2012 yılında İngilizce ve Fransızca ile (Olimpiyatların resmi 2 dili) sınırlı tuttu.

Rio 2016’da ise İngilizce ve Fransızcaya Brezilyanın resmi dili olan Portekizce de eklendi. Fakat olimpiyat oyunlarına katılan 200’ün üstünde ülkenin resmi dillerinin Fransızca, İngilizce veya Portekizce olmaması hem izleyenler hem oyuncular açısından sıkıntı çıkaracağı için hem de gelecek olan turistlerin düzgün bir şekilde ağırlanabilmesi için Rio 2016 komitesi tarafından bir duyuru geldi; Rio 2016 komitesi 2014 yılının Kasım ayında resmi web sitesinde 8000 gönüllü çevirmen talebinde bulunan bir ilan yayınladı. Dil ekibine seçilmek için Portekizce ve İngilizcenin yanı sıra aşağıdaki dillerden birini biliyor olmanız (Fransızca, Rusça, İspanyolca, Mandarin, Kanton, Almanca, İtalyanca, Japonca, Korece, Macarca, Arapça, Farsça, Tay, Romence, Amharik, Swahili, Belarusça, Slovakça, Türkçe, Endonezya, Hırvatça, Çekçe, Litvanya, Polonya, Sırbistan, Urduca, Yunanca, Fince ve Filipin dili) ve sporcu ve delegasyon üyelerini ağırlayacak; eğlence, konaklama, basın toplantıları, kültürel programlar ve yarışmalarda misafirlere rehberlik etme yeterliliğine sahip olmanız ve 18 yaşının üzerinde olmanız gerekmekteydi. Olimpiyat oyunları alanındaki fırsatlar ve böyle büyük bir organizasyonda yer alma şansını kullanan birçok kişi olunca, kontenjan çabucak doldu.

200’ün üstünde ülkenin katılımına ev sahipliği yapan olimpiyat oyunlarının sadece iki dilde sınırlı kalması veya sadece bu dillerde anonslarının yapılması oldukça şaşırtıcı. Bir telefon uygulamasının bile 20 dilde çevirisi yapılırken bu kadar tarihi bir olayın İngilizce ve Fransızca ile kısıtlanmasını anlamak mümkün değil.

Rio 2016 Olimpiyat Oyunları’nda Çeviri Raporu

Rio 2016 Olimpiyat Oyunları’nda büyük krize yol açacak herhangi bir çeviri hatası yapılmamış olması dikkat çekici bir diğer unsur. Burada en zor olan şey, sözlü çevirilerin doğru şekilde aktarılabilmesi. Yazılı çevirilerin çoğu haber olarak geçtiği için düzeltilme şansı mevcut fakat oyuncuların ve turistlerin yanında yer alan sözlü çevirmenlerin yapacakları hatanın telafisi o an için mümkün olmayabiliyor. Fakat Rio çeviri işinde titizlikle çalışmış olacak ki şuana kadar sosyal medyaya yansıyan sözlü ya da yazılı çeviri hatası bulunmadı.

Olimpiyat oyunlarındaki çok dilli yapı için gelecekte nasıl bir yol izlenir bilinmez fakat bir şeylerin doğru işleyebilmesi için olimpiyat komitesinin kendi içerisinde oyunlara katılan ülkeler için çevirmenler barındırması yapılması muhtemel hataların önüne geçilmesine ve seyircilerin oyunları daha hızlı takip etmesi ve anlayabilmesine yardımcı olabilecektir.

2020 yılında Tokyo’da yapılması planlanan olimpiyatların ardından, oyunların 2024 yılında İstanbul’a gelmesini umuyoruz