Tüm dünyayı ve ülkemizi etkisi altına alan koronavirüs sadece sağlığımızı ve yaşantımızı etkilemekle sınırlı kalmadı. Tıpkı insanlar gibi yaşayan ve canlı bir varlık olan dil üzerinde de etkiler bıraktı… Yeri geldi kelime dağarcığımıza yepyeni kelimeler kattı yeri geldi kimi dilde bulunan karşılıklar, tartışmalar ve kafa karışıklıkları yarattı.

Bugün her gün duyduğumuz, kullandığımız, kendi sağlığımız ve başkalarının sağlıkları için uygulamaya özen gösterdiğimiz, hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline gelen “sosyal mesafe” kavramı, koronavirüs ile birlikte Fransızcada karışıklığa sebep olan kavramlardan bir tanesi.

İngilizcede “social distancing” olarak ifade edilen “sosyal mesafe”nin tıpkı dilimizdeki gibi diğer dünya dillerinde de çevirileri mevcut. Fransızcaya “social distancing” ifadesi kelimesi kelimesine “la distanciation sociale” olarak çevrildi ve koronavirüsün yaygınlaşmasıyla tüm medyada, haberlerde ve halk arasında da İngilizceden direkt alınan bu çeviri kullanıldı.

Ancak Fransız Akademisi’ne göre Fransızca “distanciation” kelimesi “topluluğa karışmayı reddetme, toplum içerisindeki bireylerle olmaktan hoşlanmama” anlamına geliyor. Dolayısıyla Akademi’ye göre söz konusu kelimenin Fransız dilindeki sözlük anlamı bugün “kişisel alan ile kamusal alan arasında kalan, bir kişinin kendisinden 120 ile 200 santimetre arasında değişen uzaklık” anlamına gelen “sosyal mesafe” tanımı ile örtüşmüyor. Zira, burada bahsedilen sosyal mesafenin amacı hastalık bulaşma riskini azaltmak için temas olasılığını ortadan kaldırmak. Yani bugün sosyal mesafe kuralını uygulayan bir birey toplumdan kendisini soyutlama veya insanlarla iletişimden kaçınma gibi sebeplerden dolayı kendisini soyutlamıyor. Tek bir amacı var, o da sağlığı riske atmamak. İşte bu nedenle Fransız Akademisi “distanciation” kelimesinin “önlem amacıyla mesafe” anlamını verememesi dolayısıyla“respect des distances de sécurité” (Güvenlik için mesafeye saygı) ve “distance physique” (Fiziksel mesafe) gibi ifadelerin kullanılmasının daha doğru olacağını ileri sürerek Fransız halkının da bu gibi terimleri kullanması gerektiğini belirtiyor.

Fransız Akademisi İngilizceden (social distancing) direkt olarak “distanciation sociale” olarak çevrilen ifadenin bugün bahsettiğimiz “sosyal mesafe” kavramı ile eşdeğer olduğunu düşünmüyor. Fransız Akademisi’nin öne sürdüğü ifadeye katılan kesimler Akademi’nin belirtmiş olduğu karşılıklara ek olarak “espacement individuel” (bireysel mesafe), “espacement mutuel” (karşılıklı mesafe), “espacement entre personnes” (İnsanlar arasındaki mesafe) gibi ifadelerin önlem amaçlı sosyal mesafe kavramını daha doğru yansıtabileceğini düşünüyor.

Sosyal mesafe, bireysel mesafe, karşılıklı mesafe… Ne şekilde olursa olsun bir süre daha kendimiz ve sevdiklerimiz için mesafemizi korumaya devam edelim!