ISO 18587: 2017
Translation Services- Post-Editing of Machine Translation Output
Çeviri Hizmetleri- Makine Çevirisi Sonrası Düzeltmenlik

ISO 18587:2017 Çeviri Hizmetleri/ Makine Çevirisi Sonrası Düzeltmenlik hakkında bilmek istediklerinizi on beş maddede cevaplandırdık:

1) ISO 18587:2017 sertifikasının orijinal ismi ve dilimizdeki karşılığı nedir?
ISO 18587:2017’un literatürdeki adı “Translation Services – Post- Editing of Machine Translation Output” olup Türkçemize “Çeviri hizmetleri- Makine Çevirisi Sonrası Düzeltmenlik” olarak çevirebiliriz. Burada sadece çevirmen tarafından çevrilmiş metni anlaşılabilir kılma ve çevirmenin yaptığı çeviri ile temel metin düzenleme arasında bir metin oluşturma arasında bir ayrım söz konusudur.

2) ISO 18587:2017 sertifikası kimlere verilir?

Makine çevirilerinin ardından yetkin düzeltmelerin yapılabildiğini denetimler ile kanıtlayabilen çeviri bürolarına verilen bir çeviri hizmetleri sertifikasıdır.

3) Sertifika neyi tarif eder?

2017 yılının Nisan ayında yayınlanmış olup, makine çevirisi sonrası düzeltme yapan editörlerin çalışmalarını çeviri aşamalarına dahil eden, çeviri kalitesini arttırmaya yönelik çalışmalar yapılmasını şart koşan, çevirmenin yeterliliklerine ek olarak, editörün, düzeltmenin ve proje yöneticisinin de yetkinliklerini belirleyen ve tarif eden bir belgelendirmedir.

4) ISO 18587:2017 belgelendirmesinin ISO standardındaki yeri ve özellikleri nelerdir?
15 sayfadan oluşur. TC/SC numarası ISO/TC 37/SC 5 olup, ICS numarası 03.080.99’dur.

5) ISO 18587:2017’nin kapsamı nedir?
Bu standart, makine çevirisi sonrası düzeltme yapan editör ihtiyacı üzerine oluşturulmuş olup kimi çevirmen ve dil uzmanlarına göre geleceğin egemen çeviri türü olacaktır. Makine çevirisinden en yüksek performansı alabilmek için makine çevirisi yazılımına yüklenmeden önce metni hatalarından arındırır, dili sadeleştirip cümleleri kısaltarak daha okunaklı ve anlaşılması kolay metinlere dönüştürür, çeviri süreci sonrasında makineden gelecek olan metin üzerinde eksik veya hata varsa düzeltme yapar, terminoloji kontrolü sağlar, eksik ya da fazla bilgi olup olmadığını kontrol eder, dili, hedef kültürde uygunsuz karşılanabilecek kullanımlardan arındırır, imla kontrolü yapar, formatı tercih edilen şekle getirir ve metin dilini hedef dile yakınlaştırarak “insan çevirisine benzer” hale getirir.

6) ISO 18587:2017 kim tarafından ve ne gerekçe ile hazırlandı?
Bu standart ISO’nun teknik komitesi tarafından hazırlanmış olup, ISO yönergesine göre, makine çevirisi sonrası düzeltmenlik kapsamında editörlerin yeniliklere ayak uydurabilmeleri amacıyla Nisan 2017’de yayınlanmıştır.

7) Standardın eksikliği neden hissedildi?

a) DIN 2345:1996’nın 2006 yılında güncelliğini kaybetmesi ile EN 15038 yürürlüğe girdi. 2015 yılında şu anda geçerli olan ISO 17100 standardı ile değiştirilmiştir. Ancak, bu standardın düzenlemediği şey, makine çevirilerinin kullanılmasıdır. EN 15038’in globalleşerek ve kapsamının genişletilerek ISO 17100 adı altında sertifikalaşmasından sonra çeviri teknolojileri konusunun gündeme gelmesi

b) ISO 17100’de çeviri düzeltmesi konusu işlenmesine rağmen makine çevirisinden bahsedilmemesi ve bunun getirdiği boşluk

c) Post Editing sürecinin çeviri kalitesi için yaygınlaşmasının getirdiği gereklilik

d) Post Editing hizmet sağlayıcılarının bu işlemde tutarlı ve kalite planlaması çerçevesinde hareket etmesinin gerektirdiği zorunluluk

e) Standardın eksikliğinin denetlemenin zorlaşmasına sebep olacağı düşüncesi

f) Çeviri gibi temel bir alanda sadece yapay zekaya güvenilerek atılan adımların getirdiği risk

g) Post editing sürecinin birçok adımdan oluşması ve bu sürecin ISO güvencesi alınması gerekliliği

h) Çok uluslu şirketlerin maliyet, zaman ve iş gücü minimizasyonu kaygısı

i) Çok az zamanı veya kısıtlı bütçesi bulunan belgeler için ideal olması

j) LSP’lerin rekabetçi kalma politikaları

8) ISO 18587:2017’nin gereklilikleri nelerdir?
ISO 18587:2017, çeviri sektöründe makine sonrası düzeltmenlik alanında kaliteyi arttırmayı amaçladığı için firmalar tarafından atlanabilen süreçleri zorunlu hale getirmiştir. Makine çevirisi tamamlandıktan sonra mutlaka editör tarafından düzenlemelerin yapılması; çeviri süreçlerinde kalite ya da uyumsuzluk açısından oluşabilecek durumlara dair düzenlemelerin yapılması; çeviri sürecinden sonra düzeltmelerde daha dikkatli olunması ve müşteri memnuniyetinin sağlanması bu sertifikanın gerektirdiği durumlardandır.

9) Post editing alanında sertifikalaşmaya gidilmesi neyin göstergesidir?

Makine çevirisinin ardından düzeltme işlemi ile yapılan çevirilerin sayısının artış göstereceğine dair bir işarettir.

10) Makine çevirisinden en yüksek performansı alabilmek için ne yapılmalı?

Amaç belirlenmeli: Eğer amacınız literatür taraması yapmak, farklı dilde yazılmış bir metnin neden bahsettiğini anlamak ise sizin için “anlaşılır kılınmış” bir MT+PE sürecini kullanabilirsiniz. Fakat risk taşıyan her uzmanlık alanı belgesi için makine çevirisine güvenmek henüz mümkün değil.

Dil Çifti: Benzer dil ailesine mensup veya konuşan sayısı veya çeviri yoğunluğu sebebiyle standart sürecin de iyileştirilmiş olduğu dillerde makine çevirisi oldukça iyi sonuçlar verirken Türkçemiz gibi tamamen farklı yapıdaki dillerde henüz ilkel sonuçlar alıyoruz.

Metnin içeriği: Teknik çeviriler gibi dil sade, cümleler kısa, komutlar ve yüklenmiş terminoloji fazla ise başarı oranı artacaktır.

11) Genel süreç nedir?

• Proje Yöneticilerinin metni inceleyerek amaç, anlam-bağlam, format, hedef ve içerik konusunda makine çevirisi + düzelti süreci için uygun olup olmadığını tespit etmesi
• Amaç doğrultusunda hangi paketle ilerleneceğinin onaylanması. Tıpkı standart yazılı çevirideki TEP sürecinde çeviride olduğu gibi makine çevirisinde de farklı kalite seviyeleri vardır.

MTO: (Machine Translation Only): İçeriğin müşteri tarafından kaynak veya bilgi edinme amacıyla kullanılacağı e-discovery metinleri için uygundur.

MT+PE: Makine çevirisinden sonra genel bir redaksiyon yapılarak metni ana hatalardan arındırma, anlaşılır hale getirilme. Çeviri maliyet ve nihai teslim süresinde düşüş sağlanır.

Kurumsal MT: Analiz; onay; format, TM ve içerik hazırlığı (orjinal metnin MT için  hazır hale getirilmesi); MT; eksiklerin kontrolü;  hatalı kullanım, biçem ve yazım denetimi, son okuma

• Teslim

12) ISO 18587:2017 temel alınması makine çevirisinde hangi artıları sağlar?

Bir çeviri işletmesi 18587:2017 kurallarına riayet ederek, bu projelerde yer alacak çevirmenlerin, editör ile proje yöneticilerinin de yetkinlikler konusunda eğiterek ve bu eğitimi tecrübe ile pekiştirerek özellikle zamana karşı yarışan büyük projelerde iyi sonuçlar alabilecektir. Ayrıca nadir uzmanlık alanları ve sıkça kullanılmayan dil kombinasyonlarında tamamlanması gerekli projelerde makine çevirisi sonrası düzelti olmadan  önemli riskler ve kalitede çöküşler ortaya çıkacaktır, bu yüzden standardın belirlediği kapsamda bir düzelti şarttır.

Dijital Tercüme olarak tüm çeviri ekibimizle çeviri teknolojileri konusunda güncel gelişmeleri takip ediyor, tüm müşterilerimize markalarına ve ihtiyaçlarına en uygun çeviri hizmetini sunabilmek için gelişmeye devam ediyoruz.

13) Bu standart çeviri bilimde hangi meslekleri öne çıkaracaktır?

Editör, düzeltmen, dil uzmanları ve yazılımcıların çeviri sektöründe daha çok rol oynayacağını ön görüyoruz.

14) Makine çevirisinin çevirinin geleceğinde yeri ne olacaktır?

Makine çevirisinin tarihine bakıldığında önceleri metni söz ve söz öbeklerine ayırarak ilerlediğimiz bir temel görüyoruz. Yeterli başarıya ulaşılmadığında sistemi ve algıyı değiştirerek sinirsel bir arayüz kullanmaya başladı ve metni bütünsel bir bakış açısı ile tanımladı. Bunu, önce harfleri öğretip sonra kelime ve cümleleri okumaya çalıştığımız ilkokul birinci sınıftaki tümevarım yönteminin geçmişte kalması gibi açıklayabiliriz.

Makine Çevirisi Sonrası Düzeltme ( MTPE = Machine Translation Post Editing) süreci yapay zekanın sisteme de eklenmesi ile çeviri endüstrisinde daha büyük bir pay sahibi olacaktır.

15) Makine çevirisi sonrası düzeltinin ücretsiz çeviri programlarından farkı nedir?

MTPE, sertifikalı süreçlerle tamamlanmış güvenilir bir çeviri kalitesi sunmaktadır. Ücretsiz çevrim içi çeviri motorlarının içerikle beslendiğini ve kullanıcıların onaylı olmayan düzeltmelerine maruz kaldığını bilmek gerekir. Gizlilik açısından oldukça tehlikelidir, çünkü hassas içerikli belgelerin herkese açık hale getirilmesi riski vardır.

Makine çevirisi sonrası düzelti seçeneği, çeviri stratejinize uygun şekilde ve belgenizin amacı doğrultusunda tüm kalite kontrol süreçlerinden geçirilerek tamamlanırsa ancak o zaman bir çeviri işleminden bahsetmiş oluruz.