Genel olarak açıklayacak olursak çeviri, kaynak dildeki bir ifadenin anlama zarar vermeden hedef dile doğru ve eksiksiz bir şekilde aktarılmasıdır. Transliterasyon (Harf çevirisi) ise bir yazı sistemindeki harflerin başka yazı sisteminin harflerine çevrilmesi demektir. Çeviri size kelimelerin anlamını başka bir dilde anlatır. Bir transliterasyon ise size kelimelerin anlamlarını söylemez ancak kelimenin yabancı bir dilde nasıl telaffuz edildiğine dair bir fikir verir. Başka bir deyişle, alfabesine aşina olmadığınız bir dili sizin için biraz daha anlaşılabilir bir duruma getirir. Latin harflerini kullanarak Rusça, Arapça, Japonca, Korece veya Yunanca kelimelerin yazılması gibi…

Özellikle altını çizmek isteriz: Transliterasyon yepyeni kelimeler, yepyeni cümleler ya da yepyeni anlamlar türetmek değildir; transliterasyon söylenmek isteneni başka bir dilde yeni bir biçimde ifade etmektir. Bugün, Latin alfabesi kullanılmayan dillere ait belgeleri ana dilimizde okuyabiliyorsak bu harf çevirisi sayesindedir.

Çinceden bir örnek verelim ve 牛排 sözcüğünü ele alalım. Eğer Çince bilmiyorsanız, söz konusu kelime size hiçbir şey ifade etmeyecektir. Hatta bu kelimenin harf çevirisi yapılsa bile, bu dili bilmiyorsanız yine size yardımcı olmayacaktır. Çince 牛排 kelimesi Türkçede “biftek” anlamına gelmektedir. Latin alfabesindeki harf çevirisi ise “niu pai”’dir. Belirttiğimiz gibi, eğer Çince bilmiyorsanız, “niu pai” harf çevirisi de size pek bir şey anlatmayacaktır. Sadece bu kelimeyi bir Çinli gibi telaffuz etmenize yardımcı olacaktır.

Çincede karakterler yan yana gelerek bir kelime oluşturmazlar zira her kelime için farklı bir karakter vardır. Söz konusu karakterlerin okunması bu dili bilmeyenler için zor olduğu için Çincede bu karakterlerin Latin alfabesi olarak yazılıp okunabilmesini sağlayan 1979 yılından itibaren Çin hükûmeti tarafından resmi olarak kabul edilen Pinyin adında bir sistem kullanılmaktadır. Pinyin de bir çeşit harf çevirisidir ve Çin restoranlarının menülerinde oldukça tercih edilen bir yöntemdir. Menüdeki yemeklerin yanına Çince bilmeyen müşteriler için yemeklerin Latin alfabesiyle yazılmış harf çevirileri eklenir. Böylece müşteriler zorlanmadan sipariş verebilmekte ve çalışanlar da tekrar tekrar yemeklerin tercümesini yapma gereği duymadan zamandan tasarruf etmektedirler.

Transliterasyon yapıldığında kimi zaman kelimeler kaynak metindeki kelimelerin telaffuzunun birebir aynısını vermemektedir; özellikle de Bilgisayar Destekli Çeviri (BDÇ) araçları kullanımı söz konusu olduğunda. Bu noktada, çevirmenlerin yorumlama yapması gerekebilir. Dolayısıyla, transliterasyon yapılması gerektiğinde mutlaka alanında uzman ve profesyonel bir firmadan destek alınmalıdır. Aksi takdirde, ortaya hatalı ve yanlış çeviriler çıkabilir.