Dünya’nın her yerinde olduğu gibi Türkiye’de de birçok dil yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) 21 Şubat Dünya Anadili günü için yayımladığı “Tehlike Altındaki Diller Atlası”na göre, Türkiye’de 15 dil yok olma tehlikesi altında.

Birçok dilbilimcinin yaptığı çalışma sonucunda ülkemizde tehlike altında olan dillerin listesi ve tehlike dereceleri şu şekildedir:

Son derece tehlikede olan diller: Hertevin. Ethnologue.com’a göre Siirt kökenli, Kuzeydoğu Arami dillerinden olmasına karşın diğerlerinden oldukça farklı bu dili 1999’da bin kişi konuşuyordu. Hertevin dili ise hâlihazırda en fazla yok olma tehlikesi ile karşı karşıya olan dil olarak gösterildi.

Ciddi anlamda tehlikede olanlar: Gagavuzca, Türkiyeli Yahudilerin konuştuğu Ladino ya da diğer adıyla Yahudi İspanyolcası ve Süryanice (Turoyo).

Kesinlikle tehlikede olanlar: Abazaca, Hemşince (Homşetsi), Lazca, Pontus Yunancası, Çingene dilleri (Atlasta yalnızca Romani bulunuyor), Süryanice’ye benzeyen Suret (atlasa göre Türkiye’de konuşan kalmadı; konuşanların çoğu göçle başka ülkelere gitti) ve Ermenice.

Güvensiz durumda olanlar: Abhazca, Adige, Kabar-Çerkes dilleri ve Zazaki (Zazaca).

Ölen diller: Kapadokya Yunancası olarak da bilinen Ürgüpçe, Türkiye’nin bir zamanlar doğusunda ve Suriye’nin kuzeydoğusunda konuşulmuş olan Mlahso dili ile Kafkas dillerinden Ibıhça.

Konuyla ilgili alınan uzman görüşlerine göre Dünya’da ve Türkiye’de dillerin yok oluş nedenlerinin başında küreselleşme, ilgili dillerde eğitimin yetersiz olması ve ebeveynlerin çocuklarıyla artık bu dilleri konuşmaması geliyor.

Photo by Enes Aktas on Unsplash